Een patiënt op intensieve zorg rechtop zetten of van lighouding wisselen is niet evident. Een foute positionering kan onder meer drukletsels of doorligwonden veroorzaken. Ook voor verpleegkundigen is het fysiek belastend om een immobiele patiënt te verplaatsen. GZA Ziekenhuizen investeerde daarom in twee hulpmiddelen om patiënten op intensieve zorg beter te positioneren. Na een testfase nam het ziekenhuis deze maand als eerste op het Europese vasteland de Sydney GoFlat™ in gebruik: een innovatieve, elektronische zetel die patiënten de mogelijkheid geeft om sneller en beter rechtop te zitten. Daarnaast werkte het verpleegkundige team mee aan de ontwikkeling van de Morpheroll™: een kussen op perslucht om patiënten gemakkelijker in buikligging te leggen.
Liesbet Lombaerts, directeur zorg van GZA Ziekenhuizen:
“Een patiënt op intensieve zorg goed positioneren, daar komen heel wat uitdagingen bij kijken. Patiënten zijn doorgaans bedlegerig, immobiel, soms (deels) verlamd of liggen aan een beademingstoestel. Dat maakt het niet makkelijk om iemand van lighouding te wisselen of rechtop te zetten. Een foute positionering verhoogt echter het risico op decubitus: ook wel drukletsels of doorligwonden. Daarom investeerden we in twee innovatieve hulpmiddelen om patiënten op intensieve zorg beter te positioneren en de kans op drukletsels te verkleinen, op een ergonomische manier voor onze verpleegkundigen. Zo verhogen we de kwaliteit voor zowel onze patiënten als zorgverleners.”
Eerste op het Europese vasteland
Na een testfase nam GZA Ziekenhuizen deze maand als eerste op het Europese vasteland de innovatieve zetel Sydney GoFlat™ in gebruik. De zetel werd geleverd door PRS Medical en ontwikkeld door Seating Matters. Vorige week nog ontving de Sydney GoFlat™ uit meer dan 5 500 inzendingen de Red Dot Design Award for Product Design, voor zijn ergonomische design en functionaliteit, die tegemoet komen aan de behoeften van zowel patiënt als zorgverlener.
Koen Cortebeeck, wondzorgcoördinator van GZA Ziekenhuizen:
“Om doorligwonden te voorkomen, is het belangrijk om de druk en schuifkrachten zo veel mogelijk te reduceren. We testten al verschillende zetels, maar tot nu toe was er geen enkele die volledig aan alle verwachtingen voldeed op het vlak van decubituspreventie én ergonomie. Toen PRS Medical eind vorig jaar onze mening vroeg over deze nieuwe zetel, waren we dan ook meteen kandidaat om hem te testen.”
Makkelijk van bed naar zetel
Met een afstandsbediening plaats je de zetel en de armleuningen volledig horizontaal en op gelijke hoogte met het bed, zodat de verpleegkundige de patiënt makkelijk en ergonomisch naar de zetel kan verplaatsen, zonder tillift. Een lijn geeft aan waar de heup moet komen. De voetplank is in hoogte verstelbaar, zodat de voeten de juiste ondersteuning krijgen, belangrijk voor de preventie van drukletsels. Extra zijdelinkse steunen vermijden dat de patiënt schuin wegzakt in de zetel, bij halfzijdige verlamming bijvoorbeeld.
Het speciale schuimmateriaal van de zitting zorgt voor een betere verdeling van de druk en is luchtdoorlatend, om het microklimaat te reguleren en ervoor te zorgen dat huid niet te vochtig wordt. Bovendien kan de stoel in verschillende posities gezet worden voor een betere bloedcirculatie. Ook die factoren verlagen het risico op decubitus. De zetel heeft ook een houder voor een zuurstoffles en een ophangsysteem voor een infuus. De zwenkbare wielen geven de zetel een korte draaicirkel, handig in de relatief kleine boxen op de afdeling intensieve zorg.
Sneller rechtzitten = snellere revalidatie
Bjorn Dieusaert, CEO van PRS Medical: “Het team intensieve zorg van GZA Ziekenhuizen was na de testfase meteen enthousiast over de Sydney GoFlat™ van Seating Matters. De feedback van de verpleegkundigen was ook nuttig om de zetel nog verder te verbeteren en finetunen. De zetel zorgt ervoor dat patiënten die bedlegerig zijn, vroegtijdig rechtop kunnen zitten en sneller starten met bewegen, wat bijdraagt tot een snellere revalidatie. Te lang immobiel liggen kan bijvoorbeeld leiden tot kritisch spierverlies, delier, longontsteking, een hoger risico op bloedklonters en doorligwonden.”
Team komt met idee voor kussen op perslucht
Ook in bed is het niet altijd evident om een patiënt op intensieve zorg goed te positioneren. Denk maar aan de buikligging bij zware longaandoeningen, zoals tijdens de coronapandemie. Om buikventilatie mogelijk te maken, is het belangrijk om het lichaam op een aantal plaatsen extra te ondersteunen en elders de druk juist weg te nemen. Opnieuw bestaat daar het risico op piekdrukken en drukletsels.
Jan Vosters, hoofdverpleegkundige intensieve zorg op campus Sint-Vincentius, vertelt: “Als alternatief op het plaatsen van kussens onder het bekken en de onderbenen, kwam ons team op het idee om te werken met een cilindervormig kussen dat onder de alternerende matras klaarligt en dat je kan opblazen met perslucht zodra het nodig is om een patiënt in buikligging te leggen. Dat is minder arbeidsintensief voor onze verpleegkundigen en zo blijft ook de functie van de alternerende matras behouden, die zorgt voor decubituspreventie. Als er kussens bovenop de matras liggen, valt die functie grotendeels weg.”
Via distributeur QP&S kwam Jan in contact met producent Ergotrics, die al enkele hulpmiddelen op de markt heeft die door middel van perslucht de positie van de patiënt optimaliseren. Naar het idee van het team ontwikkelden zij eerst een prototype en vervolgens de finale versie van de Morpheroll™, die het ziekenhuis in maart dit jaar in gebruik nam.
Bericht en foto : GZA